Kiedy można stracić zarejestrowany znak towarowy?

Zaktualizowano: 30 stycznia.2023 r.

Zarejestrowany znak towarowy daje poczucie bezpieczeństwa. Dzięki temu masz formalne potwierdzenie przysługujących Ci praw do marki firmy. Czy jednak zastrzeżenie nazwy bądź logo jest dane raz na zawsze? Okazuje się, że nie. W pewnych sytuacjach można po latach unieważnić zarejestrowany znak towarowy. Z tego artykułu dowiesz się więcej szczegółów.

​Jak długo trwa ochrona znaku towarowego?

Prawo ochronne na znak towarowy jest przyznawane na 10 lat. Jako jego właściciel możesz je przedłużać na kolejne takie okresy. I tak w nieskończoność. Pamiętaj jednak, że jeżeli raz tego nie zrobisz, to prawo ochronne bezpowrotnie wygaśnie.

Istnieją też sytuacje, w których konkurencja może unieważnić albo wygasić Twoje prawo ochronne. Między tymi postępowaniami spornymi jest znacząca różnica. Dowiesz się na ten temat więcej w dalszej części tego artykułu.

Zobacz również: Rejestracja marki na Amazon. Jakie może Ci przynieść korzyści?

​Po co unieważniać znak towarowy?

Skoro Urząd Patentowy przyznał prawo ochronne, to dlaczego ktoś miałby chcieć je unieważnić? Najprościej mówiąc, decyduje się na to ten, kto ma w tym interes. Na przykład firma, którą próbujesz blokować na rynku, usuwając jej ofertę z Allegro.

Ustawa prawo własności przemysłowej wskazuje szereg postaw, na których można się opierać w takim sporze. Do najczęstszych należą:

• Kolizja z wcześniejszym prawem podmiotowym. Ekspert z Urzędu Patentowego nie weryfikuje, czy są już chronione podobne znaki towarowe. Może więc dojść do sytuacji, że ktoś zastrzeże nawet identyczny znak towarowy jak Twój. W takim przypadku możesz właśnie próbować takie prawo unieważniać w oparciu o swoją wcześniejszą rejestrację.

• Jeżeli ktoś zastrzeże na siebie Twoje firmowe logo, to możesz podnosić w takim sporze, że narusza to Twoje prawa autorskie. Oczywiście jeżeli faktycznie one Ci przysługują. Pamiętaj, że samo opłacenie grafikowi faktury nie przenosi praw autorskich. Do tego potrzebna jest osobna umowa.

• Może się w końcu zdarzyć tak, że ktoś spróbuje Ci znak towarowy ukraść. Zwykle najciemniej jest pod latarnią. Takie zgłoszenie może zrobić Twój były wspólnik lub pracownik. Będzie to książkowe zgłoszenie w złej wierze. O ile udowodnisz to na etapie sporu, to masz duże szanse na unieważnienie znaku towarowego.

W praktyce wniosek o unieważnienie znaku towarowego może być skutecznym narzędziem do obrony przed zarzutem naruszenia prawa. Warto również sprawdzić, czy przeciwnik używa swojego znaku towarowego przez okres ostatnich 5 lat. Jeżeli nie, to można w sporze podnieść zarzut nieużywania. Dzięki temu będziesz w stanie wygasić ochronę takiego prawa.

​Trolle od znaków towarowych rejestrują cudze marki!

Trolle od znaków towarowych (z ang. trademark trolls) robią research, jakie firmy nie chronią swoich nazw bądź logo w Urzędzie Patentowym. Następnie zgłaszają je na siebie. Jak już wiesz, technicznie da się to zrobić, bo urzędnik nie weryfikuje, kto danym oznaczeniem posługiwał się pierwszy. Po otrzymaniu świadectwa rejestracji trolle odzywają się do właściwego przedsiębiorcy z ofertą sprzedaży znaku towarowego. Jeżeli się nie zgodzi, grożą mu blokowaniem go na rynku.

Naturalną rekomendacją w takiej sytuacji byłoby wystąpienie z wnioskiem o unieważnienie tak nieuczciwie uzyskanego prawa. Niestety, nawet jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że możesz taki spór wygrać, to nie nastąpi to szybko. Przed samym Urzędem Patentowym postępowanie potrwa około roku. A przecież przeciwnik może od decyzji złożyć skargę do sądu. Do czasu prawomocnej decyzji może zablokować Twoją aktywność w internecie.

Niestety aktualnie w Polsce trolle od znaków towarowych uaktywniły się na dużą skalę. Można znaleźć zgłoszenia podmiotów, które wystąpiły o rejestrację kilkudziesięciu marek znanych sklepów internetowych, aptek czy klinik. Wszystkie ofiary łączy to, że nie chroniły w urzędzie patentowym swoich znaków towarowych. A to zachęciło tylko przestępców do działania.

​Współpraca z rzecznikiem patentowym a unieważnienia znaku towarowego

Chcąc wejść na rynek ze swoją marką, dobrze abyś zaczął jednocześnie współpracę z rzecznikiem patentowym. Jego wiedza i doświadczenie związane z ochroną znaków towarowych pozwoli Ci uniknąć ryzyka naruszenia cudzych praw.

W ramach analizy prawnej, rzecznik patentowy zweryfikuje, czy Twoja nazwa firmy może zostać zastrzeżona jako znak towarowy. Co najważniejsze taka weryfikacja da odpowiedź na pytanie, czy nie ma przypadkiem praw do znaków zarejestrowanych bądź niezarejestrowanych, które możesz naruszać. Okazuje się bowiem, że nawet bez formalnej ochrony w Urzędzie Patentowym prawo chroni w minimalnym stopniu nazwę firmy. Spójrz na poniższe mapki:

Jeżeli rzecznik patentowy stwierdzi, że z jakichś powodów Twoja marka może ochrony nie uzyskać, to doradzi Ci, co możesz w niej zmienić, aby dostosować ją do rejestracji. Przykładowo opisowe znaki towarowe wystarczy ubrać w oryginalną szatę graficzną. Jeżeli masz w logo czerwony krzyż, to obejściem prawa będzie zmiana jego koloru.

Najważniejsze jednak, aby takie zmiany pozwalały dostatecznie odróżnić się od tego, czym dysponuje Twoja konkurencja. Chodzi o to, aby nie byli w stanie zarzucić Ci, że Twój znak towarowy może wprowadzać w błąd klientów. Czyli celem takiej analizy jest nie tyle samo zarejestrowanie znaku towarowego, co bardziej zabezpieczenie się przed możliwym pozwem.

​Unieważnienie a wygaszenie znaku towarowego. Czy to to samo?

Chociaż wydawałoby się, że pojęcia oznaczają to samo, to tak nie jest. Każde z tych postępowań ma inny skutek prawny wobec zarejestrowanego oznaczenia. W przypadku decyzji o unieważnieniu prawa ochronnego na znak towarowy, przyjmuje się, że to prawo nigdy nie istniało.

Natomiast decyzja dotycząca stwierdzenia wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy wywołuje skutki prawne z dniem złożenia wniosku o stwierdzenie jego wygaśnięcia. Jeżeli Urząd Patentowy uwzględni wniosek, to prawo ochronne wygaśnie 5 lat wstecz. Zostanie to odnotowane w rejestrze. Tym samym, jeżeli uprawniony do znaku próbował w oparciu o to prawo złożyć sprzeciw do naszego znaku, to wygranie sporu o wygaszenie pozbawia go tego narzędzia.

Spór o wygaszenie prawa ochronnego jest stosunkowo łatwy dla strony atakującej. We wniosku musi ona jedynie podnieść zarzut nieużywania znaku. To uprawniony musi zgromadzić dowody przeczące temu twierdzeniu. Często nie jest to wcale takie proste.

​Kiedy można unieważnić znak towarowy?

Podstawy unieważnienia dzielimy na bezwzględne i względne. Bezwzględne podstawy unieważnienia dotyczą podstawy odmowy, które weryfikowano przez eksperta już na etapie zgłoszenia znaku do ochrony. Względne podstawy odmowy dotyczą wcześniejszych praw osób trzecich.

W oparciu o podstawy bezwzględne znak towarowy można unieważnić w następujących sytuacjach:

• znak zarejestrowano mimo tego, że nie posiadał on charakteru odróżniającego lub był opisowy;

• zgłaszający działał w złej wierze (np. zgłoszenie przez trolle patentowe).

W oparciu o podstawy względne znak towarowy można unieważnić powołując się na:

• istnienie wcześniejszych praw osobistych i majątkowych;

• wcześniejszy identyczny lub podobny znak towarowy.

​Kiedy mogą wygasnąć prawa właściciela znaku towarowego?

Jak już wiesz, prawa ochronne mogą wygasnąć na skutek nie przedłużenia ochrony. Osoby zainteresowane mogą także złożyć wniosek o wygaszenie ochrony. Najczęściej są to sytuacje, gdy:

• znak nie jest używany. Zgodnie z przepisami znak towarowy musi być używany w sposób rzeczywisty przez okres 5 lat po jego rejestracji;

• znak towarowy stał się nazwą zwyczajową stosowaną w odniesieniu do danego produktu lub usługi, dla których jest zarejestrowany. Właściciel znaku towarowego sam się do tego przyczynił, ponieważ nie podjął odpowiednich kroków, aby temu zapobiec. Przykładem jest słowo „krówki” do oznaczania cukierków.

​Kto może złożyć wniosek o unieważnienie znaku towarowego?

To, kto może złożyć wniosek, zależy od podstaw prawnych. Powołując się na przeszkody bezwzględne, wniosek może złożyć każda osoba zainteresowana. Natomiast, jeżeli podstawą wniosku są wcześniejsze prawa, to wniosek taki składa uprawniony z tego prawa.

W tym drugim przypadku, jeżeli nie wykażesz, że grafik przeniósł na ciebie prawa autorskie do logo, to Urząd Patentowy nie będzie mógł uwzględnić Twojego wniosku o unieważnienie.

​Opłaty związane z procedurą unieważnienia prawa ochronnego

Od wniosku o unieważnienie lub wygaśnięcia prawa należy wnieść odpowiednią opłatę. W przypadku znaku zarejestrowanego w Urzędzie Patentowym RP opłata taka wynosi 1000 zł. Natomiast jeżeli chodzi o znak zastrzeżony na terenie UE, czyli w Urzędzie UE ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) opłata od wniosku wynosi 630 euro.

W postępowaniu o unieważnienie bądź wygaszenie ochrony warto skorzystać z pomocy rzecznika patentowego. W końcu toczą się losy Twojej marki. Przygotowanie samego wniosku czy odpowiedzi na taki wniosek wymaga doświadczenia. Wchodząc w spory związane z ochroną marki, należy nie tylko dysponować odpowiednimi dowodami, ale także przewidzieć, jakie kroki może podjąć konkurencja i zawczasu przegotować na nie swoją reakcję.

W zależności od tego, po której jesteś stronie, postępowanie o unieważnienie może być Twoją drogą do odzyskania marki albo jej utraty. Dlatego bardzo ważne jest odpowiednie przygotowanie się do zastrzeżenia marki. Przed dokonaniem zgłoszenia omów ten temat z rzecznikiem patentowym. Oceni on szanse na rejestrację Twojej nazwy firmy lub logo i przedstawi Ci strategię działania. Wskaże, jakie możesz spotkać przeszkody, np. odmowa rejestracji, sprzeciw do zgłoszenia czy w końcu unieważnienie znaku towarowego.