Czym jest choroba zawodowa i o czym warto wiedzieć?

Zaktualizowano: 22 września.2022 r.

Choroba zawodowa pracownika to choroba, która jest wymieniona w wykazie chorób zawodowych i którą spowodowały szkodliwe czynniki występujące w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy. Co to jest choroba zawodowa? Jak wygląda aktualny wykaz chorób zawodowych? Jak wygląda zgłoszenie choroby zawodowej? Jak odwołać się od negatywnej decyzji w sprawie choroby zawodowej?

Czym jest choroba zawodowa?

Choroba zawodowa jest to choroba spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy, określona w wykazie chorób zawodowych.

Jakie są choroby zawodowe?

Wykaz chorób zawodowych znajduje się w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1367 z późn. zm.). Do chorób zawodowych zalicza się m.in.:

1. Zatrucia ostre albo przewlekłe lub ich następstwa wywołane przez substancje chemiczne
2. Gorączka metaliczna
3. Pylice płuc
4. Choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem azbestu
5. Przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli, które spowodowało trwałe upośledzenie sprawności wentylacyjnej płuc z obniżeniem natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej (FEV1) poniżej 60% wartości należnej, wywołane narażeniem na pyły lub gazy drażniące, jeżeli w ostatnich 10 latach pracy zawodowej co najmniej w 30% przypadków stwierdzono na stanowisku pracy przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń
6. Astma oskrzelowa
7. Zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych
8. Ostre uogólnione reakcje alergiczne
9. Byssinoza
10. Beryloza
11. Choroby płuc wywołane pyłem metali twardych
12. Alergiczny nieżyt nosa
13. Zapalenie obrzękowe krtani o podłożu alergicznym
14. Przedziurawienie przegrody nosa wywołane substancjami o działaniu żrącym lub drażniącym
15. Przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat
16. Choroby wywołane działaniem promieniowania jonizującego
17. Nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy, uznanych za rakotwórcze u ludzi
18. Choroby skóry
19. Przewlekłe choroby układu ruchu wywołane sposobem wykonywania pracy
20. Przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy
21. Obustronny trwały odbiorczy ubytek słuchu typu ślimakowego lub czuciowo-nerwowego spowodowany hałasem, wyrażony podwyższeniem progu słuchu o wielkości co najmniej 45 dB w uchu lepiej słyszącym, obliczony jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości audiometrycznych 1,2 i 3 kHz
22. Zespół wibracyjny
23. Choroby wywołane pracą w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego
24. Choroby wywołane działaniem wysokich albo niskich temperatur otoczenia
25. Choroby układu wzrokowego wywołane czynnikami fizycznymi, chemicznymi lub biologicznymi
26. Choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa

Czy chorobę zawodową można stwierdzić tylko w czasie trwania pracy?

Chorobę zawodową można stwierdzić także po zakończeniu pracy w narażeniu zawodowym. Okres, w którym wystąpienie objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej, zależy od choroby i jest podany w rozporządzeniu w sprawie chorób zawodowych.

Jak wygląda procedura orzekania i stwierdzania choroby zawodowej?

Schemat postepowania dotyczący zgłaszania podejrzenia choroby zawodowej wygląda następująco:

Podejrzenie choroby zawodowej zgłasza:

• lekarz (np. lekarz profilaktyk, lekarz rodzinny, lekarz stomatolog itp.)
• pracownik aktualnie zatrudniony wyłącznie za pośrednictwem lekarza sprawującego nad nim profilaktyczną opiekę zdrowotną lub były pracownik (np. bezrobotny, niezatrudniony emeryt lub rencista)
• pracodawca, w każdym przypadku podejrzenia choroby zawodowej na druku “

Zgłoszenia dokonuje się na druku „Zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej”

Podejrzenie choroby zawodowej zgłasza się

• właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu,
• właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy;

Właściwość ustala się według miejsca, w którym praca jest lub była wykonywana przez pracownika, lub według krajowej siedziby pracodawcy, w przypadku gdy dokumentacja dotycząca narażenia zawodowego jest gromadzona w tej siedzibie.

Wszczęcie postępowania

Właściwy państwowy inspektor sanitarny, który otrzymał zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowej wszczyna postępowanie, a w szczególności kieruje pracownika lub byłego pracownika, którego dotyczy podejrzenie, na badanie do uprawnionej jednostki orzeczniczej, celem wydania orzeczenia w sprawie choroby zawodowej.

Rozpoznanie choroby zawodowej:

Rozpoznania choroby zawodowej u pracownika/byłego pracownika dokonuje lekarz spełniający wymagania kwalifikacyjne w zakresie chorób zawodowych, zatrudniony w uprawnionej jednostce orzeczniczej,

Tryb odwoławczy od orzeczeń i decyzji o chorobie zawodowej:

Odwołanie od orzeczenia lekarskiego o chorobie zawodowej

• przysługuje pracownikowi/ byłemu pracownikowi w terminie 14 dni od daty otrzymania orzeczenia
• składane jest za pośrednictwem jednostki orzeczniczej I stopnia, która prowadziła postępowanie w formie wniosku z uzasadnieniem o ponowne badanie w instytucie badawczym w dziedzinie medycyny pracy.

Odwołanie od decyzji państwowego inspektora sanitarnego w sprawie choroby zawodowej:

• przysługuje pracownikowi/byłemu pracownikowi, pracodawcy w terminie 14 dni od daty jej otrzymania
• składane jest za pośrednictwem państwowego inspektora sanitarnego, który wydał kwestionowaną decyzję.

Orzeczenie lekarskie wydane w jednostce orzeczniczej II stopnia i decyzja administracyjna wydana w II instancji mają charakter ostateczny; nie przysługuje zainteresowanym prawo do odwołania się od nich.

Na decyzję państwowego inspektora sanitarnego przysługuje skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w terminie 30 dni od daty jej doręczenia, za pośrednictwem jednostki, która wydała decyzję w I instancji.

Na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego przysługuje stronom skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego w terminie 30 dni od daty otrzymania wyroku WSA.

Covid-19 jako choroba zawodowa

Choroba wywołana zarażeniem wirusem SARS-CoV-2 (COVID-19) jest chorobą zakaźną, która może zostać uznana za chorobę zawodową. Koniecznym warunkiem uznania takiej choroby za chorobę zawodową jest to, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy. Uznanie zarażenia wirusem SARS-CoV-2 za chorobę zawodową będzie się odbywało na takich samych zasadach jak w przypadku innych chorób zakaźnych.

Źródło informacji:

1. https://www.zus.pl/swiadczenia/swiadczenia-z-tytulu-wypadkow-oraz-chorob-zawodowych/pojecie-choroby-zawodowej
2. https://mwomp.pl/choroby-zawodowe/tryb-odwolawczy/
3. https://www.gov.pl/web/psse-brodnica/choroby-zawodowe2
4. http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20130001367

Paweł Zacharczuk

Absolwent Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Od 2012 roku zawodowo związany z dziennikarstwem obejmującym tematykę US, ZUS. Współpracowałem z największymi serwisami w naszym kraju, gdzie doskonaliłem swój kunszt zawodowy. Misją moich serwisów jest dostarczanie zrozumiałej wiedzy z zakresu podatków, działalności ZUS. Prywatnie miłośnik długich wędrówek górskich.

Zobacz koniecznie:

Subkonto ZUS – co to jest i co warto wiedzieć? Ubezpieczenie chorobowe – czym jest i kto podlega? Jednorazowe odszkodowanie 2024 – ile wynosi i jak ustalana jest wysokość jednorazowego odszkodowania z ZUS? Renta szkoleniowa – czym jest i komu się należy? Renta rodzinna 2024 – Czym jest i komu przysługuje? Ubezpieczenie rentowe – czym jest i jak działa? Renta rodzinna wypadkowa 2024 – ile wynosi i komu przysługuje? Ulga dla rodzin 4+ – czym jest i komu przysługuje? Czym jest kapitał początkowy i w jaki sposób się go ustala? Ubezpieczenie emerytalne – co jest? Kiedy jest obowiązkowe a kiedy można przystąpić dobrowolnie?