Ubezpieczenie rentowe – czym jest i jak działa?

Zaktualizowano: 22 września.2022 r.

Ubezpieczenie rentowe to jedno z ubezpieczeń społecznych, którego rolą jest ochrona przed ryzykiem utraty zdolności do pracy oraz przed ryzykiem śmierci osoby, która zapewnia rodzinie utrzymanie.

Co to jest ubezpieczenie rentowe?

Ubezpieczenie rentowe jest jednym z czterech ubezpieczeń społecznych, które gwarantuje świadczenia pieniężne, w przypadku utraty dochodów pieniężnych związanej z wystąpieniem ryzyka inwalidztwa (niezdolność do pracy lub śmierć żywiciela). Osoba, która opłaca składki na ubezpieczenia rentowe może liczyć w powyższej sytuacji na rentę , która zastępuje utracone wynagrodzenie, dochód a w przypadku śmierci ubezpieczonego żywiciela wypłacane są renty rodzinne dla członków rodziny.

Kto podlega ubezpieczeniu rentowemu?

Obowiązkowo ubezpieczeniu rentowemu podlegasz, gdy:

• jesteś pracownikiem (ale nie jesteś prokuratorem),
• wykonujesz  pracę nakładczą,
• jesteś członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej albo spółdzielni kółek rolniczych,
• pracujesz na podstawie umowy zlecenia lub równoważnej,
• współpracujesz (jako osoba bliska) z kimś, kto pracuje na podstawie takiej umowy,
• prowadzisz pozarolniczą działalność,
• współpracujesz (jako osoba bliska) z osobą, która prowadzi taką działalność albo korzysta z ulgi na start,
• jesteś posłem lub senatorem i pobierasz uposażenie, posłem do Parlamentu Europejskiego,
• pobierasz stypendium sportowe,
• jesteś słuchaczem Krajowej Szkoły Administracji Publicznej i pobierasz stypendium,
• jesteś doktorantem i otrzymujesz stypendium doktoranckie,
• odbywasz karę pozbawienia wolności lub jesteś tymczasowo aresztowany i pracujesz odpłatnie na podstawie skierowania do pracy,
• jesteś osobą duchowną,
• jesteś niezawodowym żołnierzem i pełnisz czynną służbę wojskową (ale nie służbę kandydacką),
• odbywasz służbę zastępczą,
• jesteś na urlopie wychowawczym,
• pobierasz:
  • zasiłek dla bezrobotnych,
  • świadczenie integracyjne,
  • stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych,
  • stypendium w okresie odbywania studiów podyplomowych,
  • zasiłek macierzyński,
  • zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego,
  • świadczenie socjalne wypłacane w czasie urlopu,
  • zasiłek socjalny w czasie przekwalifikowania zawodowego i szukania nowego zatrudnienia,
  • wynagrodzenie, które przysługuje Ci, gdy korzystasz ze świadczenia górniczego,
  • wynagrodzenie, które przysługuje Ci, gdy korzystasz ze stypendium na przekwalifikowanie, wynikające z odrębnych przepisów lub układów zbiorowych pracy,
  • świadczenie szkoleniowe wypłacane, gdy ustało Twoje zatrudnienie,
  • świadczenie pielęgnacyjne,
  • specjalny zasiłek opiekuńczy,
  • zasiłek dla opiekuna,
• rezygnujesz z zatrudnienia, aby sprawować osobistą opiekę nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny, z którym mieszkasz, albo osobą bliską (matką, ojcem lub rodzeństwem), która z Tobą nie mieszka,
• jesteś nianią i pracujesz na podstawie umowy uaktywniającej,
• sprawujesz osobistą opiekę nad dzieckiem (chyba że podlegasz tylko ubezpieczeniu emerytalnemu),
• jesteś członkiem rady nadzorczej i dostajesz za to wynagrodzenie.

Kiedy możesz przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia rentowego?

Osoba, która nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniu rentowemu może przystąpić do niego dobrowolne w jednej z następujących sytuacji:

• mieszkasz w Polsce,
• nie mieszkasz w Polsce, ale byłeś wcześniej objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi w Polsce,
• nie mieszkasz w Polsce, ale mają do Ciebie zastosowanie europejskie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

Więcej można przeczytać w naszym poradniku „Dobrowolne ubezpieczenie emerytalne i rentowe
”

Ile wynosi składka na ubezpieczenia rentowe?

Wysokości składek na ubezpieczenia rentowe, emerytalne, chorobowe i wypadkowe wyrażone są w formie stopy procentowej i wynoszą:

• na ubezpieczenia rentowe – 8,00% podstawy wymiaru,
• na ubezpieczenie emerytalne – 19,52% podstawy wymiaru,
• na ubezpieczenie chorobowe – 2,45% podstawy wymiaru,
• na ubezpieczenie wypadkowe – stopa procentowa składki jest zróżnicowana, zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz odpowiednimi aktami wykonawczymi do tej ustawy.

Jak zgłosić się dobrowolnie do ubezpieczeń rentowych?

Osoba, która chce być objęta dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi musi sama zgłosić się do placówki ZUS. Dla celów ubezpieczeń jesteś traktowany zarówno jako płatnik składek, jak i osoba
ubezpieczona. Nie składasz jednak za siebie zgłoszenia, jako płatnika składek, na formularzu ZUS ZFA „Zgłoszenie/zmiana danych płatnika składek – osoby fizycznej”, ale musisz złożyć wniosek w sprawie objęcia ubezpieczeniami na formularzu ZUS ZUA „Zgłoszenie do ubezpieczeń/zgłoszenie zmiany danych osoby ubezpieczonej”. W składanym dokumencie „Dane identyfikacyjne płatnika składek” (blok II formularza ZUS ZUA) i „Dane identyfikacyjne osoby zgłaszanej do ubezpieczeń” (blok III formularza ZUS ZUA), musisz wpisać takie same identyfikatory.

Jako osoba, która jest objęta dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi w dokumencie ZUS ZUA podajesz kod tytułu ubezpieczenia rozpoczynający się cyframi 19 00 xy.

W podanym wyżej kodzie tytułu ubezpieczenia x, y oznaczają:

x – ustalone lub nie prawo do emerytury lub renty
0 – osoba, która nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty,
1 – osoba, która ma ustalone prawo do emerytury,
2 – osoba, która ma ustalone prawo do renty,

y – stopień niepełnosprawności
0 – osoba nie posiadająca orzeczenia o niepełnosprawności,
1 – osoba, która ma orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności,
2 – osoba, która ma orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
3 – osoba, która ma orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności
4 – osoba, która ma orzeczenie o niepełnosprawności wydawane osobom do 16. roku życia.

Źródło informacji:

1. https://www.zus.pl/documents/10182/167567/poradnik_dobrowolne_ubezpieczenia/8b3224de-d572-45e0-9481-889a26a6677d
2. https://www.zus.pl/firmy/rodzaje-ubezpieczen/ubezpieczenia-emerytalne-i-rentowe/ubezpieczenia-obowiazkowe
3. https://www.zus.pl/pracujacy/system-ubezpieczen-spolecznych-w-polsce/dobrowolne-ubezpieczenia-spoleczne/dobrowolne-ubezpieczenia-emerytalne-i-rentowe

Paweł Zacharczuk

Absolwent Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Od 2012 roku zawodowo związany z dziennikarstwem obejmującym tematykę US, ZUS. Współpracowałem z największymi serwisami w naszym kraju, gdzie doskonaliłem swój kunszt zawodowy. Misją moich serwisów jest dostarczanie zrozumiałej wiedzy z zakresu podatków, działalności ZUS. Prywatnie miłośnik długich wędrówek górskich.

Zobacz koniecznie:

Ubezpieczenie emerytalne – co jest? Kiedy jest obowiązkowe a kiedy można przystąpić dobrowolnie? Ubezpieczenie chorobowe – czym jest i kto podlega? Dobrowolne ubezpieczenie emerytalne i rentowe Ubezpieczenia społeczne – czym są i kto podlega? Działalność nierejestrowana – czym jest i kto może ją prowadzić? Zbieg tytułów do ubezpieczeń ZUS – czym jest i kiedy występuje? Czym jest kapitał początkowy i w jaki sposób się go ustala? Składka zdrowotna 2021 – jaka jest jej wysokość? Czym jest choroba zawodowa i o czym warto wiedzieć? Ubezpieczenie wypadkowe – za kogo należy je płacić?