Zaktualizowano: 22 września.2022 r.
Mechanizm podzielonej płatności (MPP) , zwany inaczej split payment, to sposób płatności za towar lub usługę w której nabywca (kupujący) dokonuje specjalnego przelewu zwanego komunikatem przelewu. Na czym polega mechanizm podzielonej płatności? Kto może stosować MPP? Jak zapłacić za fakturę stosując mechanizm MPP? Co to jest mechanizm podzielonej płatności (MPP) i jak go stosować?
Co to jest mechanizm podzielonej płatności (MPP)?
Mechanizm podzielonej płatności, zwany inaczej split payment, to sposób płatności za towar lub usługę w której nabywca (kupujący) dokonuje specjalnego przelewu zwanego komunikatem przelewu. Taka forma płatności powoduje, że przelana kwota nie trafia w całości na rachunek odbiorcy ale ulega rozdzieleniu na kwotę netto oraz kwotę podatku VAT. Kwota netto przechodzi na rachunek odbiorcy a kwota podatku VAT trafia na rachunek VAT odbiorcy. Pozostaje więc pytanie skąd bierze się rachunek VAT, otóż jest on tworzony automatycznie przez bank jako dodatkowe konto do każdego rachunku bankowego, które zakładane jest przez osobę rejestrującą działalność gospodarczą.
Kto może stosować MPP?
Split payment stosowany jest wyłącznie przez podatników VAT, opłacających transakcje przelewami w polskiej walucie PLN. To czy mechanizm podzielonej płatności będzie opcją obowiązkową czy też dobrowolną jest uzależnione od wartości dokonywanych transakcji oraz od rodzaju towarów i usług, których te przelewy dotyczą.
Mechanizmu podzielonej płatności nie mogą natomiast stosować konsumenci, nieprowadzący działalności gospodarczej, przedsiębiorcy otrzymujący faktury bez podatku VAT a także przedsiębiorcy rozliczający się z innymi klientami formą gotówkową lub za pomocą karty płatniczej.
Dobrowolny split payment
Dobrowolny split payment to rozwiązanie dla przedsiębiorców, będących jednocześnie podatnikami VAT, którzy kupują towary lub usługi od innych przedsiębiorców, a towary te i usługi nie są objęte obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności. W takiej sytuacji dokonując płatności za otrzymaną fakturę wybierają oni polecenie komunikatu przelewu. Należy jednak zawsze wziąć pod uwagę czy podmiot wystawiający fakturę nie zastrzegł w umowie, że nie chce stosować rozliczenia split payment, jeśli bowiem taka informacja widnieje na dokumencie mechanizm ten nie może zostać zastosowany.
Przedsiębiorcy powinni również pamiętać, że zastosowanie split payment do jednej faktury, nie oznacza, że kolejne muszą zostać rozliczone w ten sam sposób, w tym zakresie istnieje dowolność.
Kiedy split payment jest obowiązkowy?
W przypadku sprzedaży bądź nabywania towarów i usług wrażliwych, gdzie kwota należności ogółem z faktury przekracza 15 000 zł mechanizm podzielonej płatności jest rozwiązaniem obowiązkowym a za jego nieprzestrzeganie grożą konsekwencje finansowe. Czym zatem są towary i usługi wrażliwe? To pozycje wymienione w załączniku 15 do ustawy o podatku od towarów i usług, a przykładami są towary takie jak:
- węgiel, brykiet, paliwa stałe
- atramenty, płyty i taśmy z tworzyw sztucznych
- wyroby ze stali, srebra, złota, aluminium, miedzi
- układy scalone, komputery, telefony, dyski, konsole do gier, aparaty cyfrowe
- części do samochodów i motocykli
Z kolei usługi objęte obowiązkowym split payment to wszelkiego rodzaju roboty budowlane.
Warto przy tym zaznaczyć, że nie wszystkie pozycje na fakturze muszą dotyczyć towarów lub usług wrażliwych, wystarczy, że jedna pozycja na dokumencie o całościowej kwocie powyżej 15 tysięcy jest wymieniona w załączniku 15. W takim przypadku mechanizm podzielonej płatności odnosi się do kwoty należności za towary lub usługi wrażliwe a pozostała część może zostać uregulowana bez mechanizmu split payment.
Istnieją wyjątki, w których nie stosuje się mechanizmu podzielonej płatności a dotyczy to transakcji pomiędzy przedsiębiorcą a osobą prywatną oraz dokonywania przez przedsiębiorców potrąceń wynikających z faktu bycia dla siebie jednocześnie dłużnikami i wierzycielami, jednak w zakresie w jakim kwoty należności są potrącane (co reguluje art. 498 Kodeksu Cywilnego).
Warto wiedzieć, że mechanizm podzielonej płatności od 01.11.2019 zastąpił stosowane przez przedsiębiorców odwrotne obciążenie towarami wrażliwymi w obrocie krajowym. Przed tą datą przedsiębiorcy wystawiali fakturę bez podania stawki i kwoty podatku VAT dodając dopisek “odwrotne obciążenie”. Po 1 listopada stawka podatku VAT wynosi 8% lub 23% a przy przekroczeniu kwoty 15 tysięcy na fakturze pojawia się oznaczenie “mechanizm podzielonej płatności”.
Jak zapłacić za fakturę stosując mechanizm MPP?
Mechanizm podzielonej płatności możemy zrealizować tylko i wyłącznie poprzez rachunek lub konto firmowe czyli rachunek rozliczeniowy w banku lub rachunek imienny w SKOK, które zostały założone w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Numer takiego rachunku znajdziemy na tak zwanej białej liście podatników VAT, czyli w wykazie podatników VAT.
Warto więc przed dokonaniem płatności w mechanizmie split payment, sprawdzić czy Nasz kontrahent widnieje w wyżej wymienionym wykazie ponieważ w przeciwnym wypadku przelew wróci na Nasze konto. Podobna sytuacja występuje w sytuacji dokonania przelewu na rachunek osobisty a nie na rachunek firmowy.
Jeśli natomiast jako przedsiębiorcom zależy Nam na tym aby Nasi kontrahenci płacili Nam w mechanizmie split payment upewnijmy się, że posiadamy rachunek VAT, tylko w ten sposób możemy przyjmować komunikaty przelewu. Co ważne, nie trzeba znać swojego numeru rachunku VAT, rachunek ten zakładany jest automatycznie przez bank lub SKOK w momencie tworzenia konta lub rachunku firmowego. Jedynym więc warunkiem korzystania ze split payment jest podawanie numeru rachunku firmowego a nie prywatnego.
Przedsiębiorcy nie muszą się obawiać, że środki zgromadzone na rachunku VAT zostaną rozdysponowane niezgodne z ich wolą. Środki te cały czas są własnością przedsiębiorcy, jednak do czasu ich uwolnienia kontrolę nad nimi sprawuje Urząd Skarbowy co oznacza, że do momentu przekazania ich na rachunek firmowy nie możemy nimi swobodnie dysponować.
Komunikat przelewu MPP
W celu skorzystania z mechanizmu split payment w trakcie tworzenia przelewu należy wybrać specjalny typ przelewu o nazwie komunikat przelewu. W komunikacie tym umieszcza się następujące informację:
- kwotę podatku VAT (całą lub część)
- kwotę sprzedaży brutto (całą lub część, której dotyczyć będzie mechanizm podzielonej płatności)
- numer faktury, za którą chcemy zapłacić (Jeśli płatność dotyczy zaliczki, w miejscu numeru faktury wpisujemy hasło “zaliczka”. Jeśli natomiast chcemy uregulować więcej niż jedną fakturę w miejscu numeru faktury wpisujemy okres z którego dane faktury pochodzą, jednak nie może to być okres krótszy niż jeden dzień i dłuższy niż jeden miesiąc. To ostatnie jest wygodnym dla przedsiębiorcy rozwiązaniem ponieważ nie wymusza konieczności dokonywania kilku lub kilkunastu osobnych komunikatów przelewu.)
- numer NIP dostawcy
Mechanizmem split payment możemy również uregulować podatek VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych, w tej sytuacji w komunikacie przelewu wpisujemy:
- kwotę podatku, która ma zostać zapłacona w mechanizmie split payment
- numer dokumentu na podstawie, którego dokonujemy płatności
- numer NIP płatnika podatku od wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw
Podatek VAT zostanie pobrany przez bank ze środków zgromadzonych na rachunku VAT, jeśli natomiast na rachunku tym nie będzie wystarczającej ilości środków bank pozostałą część pobierze z rachunku firmowego.
Wpłaty i wypłaty z rachunku VAT
Jednym z pytań nasuwających się w tematyce mechanizmu podzielonej płatności jest kwestia środków zgromadzonych na rachunku VAT, a dokładnie tego z jakich źródeł pochodzą oraz na jakie cele mogą zostać przeznaczone.
Rachunek VAT mogą zasilić następujące środki:
- zapłata podatku VAT za faktury opłacane w mechanizmie split payment
- przelewy pomiędzy własnymi rachunkami VAT, które podatnik posiada w jednym banku
- VAT zwracany podatnikowi przez urząd skarbowy
- VAT zwracany z tytułu korekty faktury opłacanej przy użyciu mechanizmu split payment
Środki zgromadzone na rachunku VAT mogą zostać wykorzystane w następujących celach:
- zapłata należnego podatku VAT do Urzędu Skarbowego
- zapłata zwrotu kwoty VAT z tytułu korekty faktury opłaconej przy użyciu komunikatu przelewu
- opłacenie składek ZUS
- opłacenie dodatkowych zobowiązań podatkowych, odsetek za zwłokę w podatku VAT, odsetek za zwłokę od dodatkowego zobowiązania podatkowego
- zapłacenie podatku dochodowego od osób prawnych, zaliczek na podatek od osób prawnych, odsetek za zwłokę w podatku dochodowym od osób prawnych, odsetek od zaliczek na podatek od osób prawnych
- zapłacenie podatku akcyzowego, przedpłaty podatku akcyzowego i wpłat dziennych, odsetek za zwłokę w podatku akcyzowym, odsetek od przedpłat podatku akcyzowego
- opłacenie należności celnych, odsetek za zwłokę od należności celnych
- zapłacenie podatku VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych na rachunek VAT płatnika
Kiedy i jak można przenieść pieniądze z rachunku VAT?
Jeśli jako przedsiębiorcy z różnych przyczyn nie będziemy mogli wykorzystać środków zgromadzonych na rachunku VAT do wyżej wymienionych celów, a więc do rozliczenia z urzędem skarbowym czy też ZUS-em możemy złożyć bezpłatny wniosek do właściwego urzędu skarbowego o uwolnienie zgromadzonych środków. Proces ten oznacza przelanie środków z rachunku VAT na konto firmowe, przy czym kwotę wskazujemy sami we wniosku składanym do Urzędu Skarbowego.
Dzięki uwolnieniu środków z rachunku VAT możemy nimi dowolnie dysponować, bez żadnej kontroli i ograniczeń ze strony urzędu.
Po złożeniu wniosku Urząd Skarbowy ma 60 dni na podjęcie decyzji, w przypadku pozytywnego rozpatrzenia sprawy, bank oraz przedsiębiorca otrzymują postanowienie na mocy, którego bank dokonuje niezwłocznego przeniesienia środków z rachunku VAT na rachunek firmowy przedsiębiorcy.
W czasie oczekiwania na decyzję urzędu możemy w dalszym ciągu wykorzystywać środki zgromadzone na rachunku VAT do rozliczeń z Urzędem Skarbowym, ZUS-em czy też do opłacania innych zobowiązań podatkowych.
Należy pamiętać, że decyzja Urzędu Skarbowego nie musi być pozytywna, odmowa uwolnienia środków z rachunk VAT ma miejsce zwykle w następujących sytuacjach:
- posiadanie zaległości w VAT (w takim przypadku uwolniona może zostać jedynie kwota jaka zostałaby po opłaceniu zaległości)
- uzasadnione podejrzenie, że zobowiązanie podatkowe z tytułu VAT nie zostanie zrealizowane
- uzasadnione podejrzenie, że na przedsiębiorcę zostanie nałożone dodatkowe zobowiązanie podatkowe w podatku VAT
Oczywiście, tak jak od każdego pisma urzędowego, również w tym przypadku przysługuje Nam prawo do złożenia zażalenia na decyzje Urzędu Skarbowego. Zażalenie to może dotyczyć zarówno sytuacji, w której urząd całkowicie odmawia Nam uwolnienia środków bądź uwalnia środki w kwocie niższej niż ta o którą wnioskowaliśmy.
Zażalenie lub odwołanie od decyzji należy złożyć za pośrednictwem Urzędu Skarbowego do właściwej ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę firmy Izby Administracji Skarbowej. W odwołaniu lub zażaleniu należy opisać zarzuty oraz przedstawić treść Naszego żądania. Na złożenie odwołania lub zażalenia mamy 14 dni od momentu otrzymania decyzji Urzędu Skarbowego.
Jakie korzyści daje stosowanie MPP?
Mechanizm podzielonej płatności może dawać przedsiębiorcom wiele korzyści, z których najistotniejsze to:
- Domniemanie dochowania należytej staranności – Choć brzmi skomplikowanie w sformułowaniu tym chodzi o posiadanie ewentualnego dowodu na zachowanie należytej staranności w prowadzeniu działalności gospodarczej. Jeśli będziemy nieświadomie przeprowadzać transakcje VAT z nieuczciwym przedsiębiorcą i wykażemy mechanizm stosowania split payment Urząd Skarbowy nie będzie kwestionował prawa do obniżenia naliczonego podatku VAT.
- Brak karnych odsetek za zwłokę w podatku VAT – Jeśli będziemy mieć zaległości w podatku VAT, ale w okresie rozliczeniowym za który wykazujemy kwotę podatku naliczonego, ponad 95% tej kwoty wynika z faktur zapłaconych w mechanizmie split payment nie będą mieć zastosowania podwyższone do kwoty 150% odsetki od zaległości podatkowych.
- Otrzymanie zwrotu różnicy podatku w terminie do 25 dni – Dzięki zastosowaniu mechanizmu split payment zwrot podatku na rachunek VAT otrzymamy w terminie 25 dni od dnia złożenia deklaracji, ponadto mamy pewność, że urząd nie przedłuży tego terminu
- Ochrona przed egzekucją sądową i administracyjną – Kwota, którą zgromadziliśmy jako przedsiębiorcy na rachunku VAT są wolne od egzekucji sądowych i komorniczych, ale tylko z tytułów innych niż podatek VAT, odsetki od zaległości w VAT, podatek dochodowy, odsetki od podatku dochodowego, podatek akcyzowy, odsetki od podatku akcyzowego, należności celne, odsetki od należności celnych, składki ZUS.
- Ochrona przed sankcjami VAT – Do wysokości kwot jakie przedsiębiorcy płacą w ramach mechanizmu podzielonej płatności nie stosuje się sankcji w VAT.
- Możliwość obniżenia kwoty zobowiązania czyli tak zwane skonto – Jeżeli zapłata powstałego zobowiązania podatkowego zostanie dokonana w całości z rachunku VAT w terminie wcześniejszym niż ostateczny termin określony dla danego zobowiązania podatkowego kwotę zobowiązania podatkowego można obniżyć. W tym celu należy posłużyć się określonym wzorem:
S= Z x R x (N/360)
a pod oznaczeniami kryją się następujące kwoty:
S – to kwota o którą obniża się kwotę zapłaty zobowiązania podatkowego z tytułu podatku, wyrażona w zaokrągleniu do pełnych złotych
Z – to kwota zobowiązania podatkowego z tytułu podatku wynikająca z deklaracji podatkowej przed obniżeniem tego zobowiązania
R – to stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego obowiązująca na dwa dni robocze przed dniem zapłaty podatku
N- to liczba dni, od dnia w którym obciążono rachunek bankowy albo rachunek w SKOK, dla których jest prowadzony rachunek VAT, z wyłączeniem tego dnia, do dnia, w którym upływa termin do zapłaty podatku, włącznie z tym dniem
Sankcje za niestosowanie MPP dla sprzedającego
Stosowanie mechanizmu split payment w przypadku obrotu towarami wrażliwymi na kwotę przewyższającą 15 000zł jest obowiązkiem przedsiębiorców, a zatem za niewywiązywanie się z tego przepisu zarówno kupującemu jak i sprzedającemu grożą konsekwencje finansowe.
Jeśli Urząd Skarbowy lub Urząd Celno-Skarbowy orzeknie, że jako sprzedawca pomimo istnienia takiego obowiązku nie oznaczyliśmy faktury zwrotem “mechanizm podzielonej płatności” przydzieli Nam dodatkowe zobowiązanie podatkowe, które będzie równe 30% kwoty podatku VAT z faktury, dotyczącej dostawy towarów lub świadczenia usług wrażliwych. Z kolei osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą poniosą odpowiedzialność przewidzianą w kodeksie karno-skarbowym i mogą otrzymać grzywnę w wysokości do 180 stawek dziennych, czyli maksymalnie do 5,4 mln zł.
Jest jednak wyjście z sytuacji, które pozwala uniknąć grzywny, jeśli bowiem sprzedawca nie oznaczył faktury ale kupujący zastosuje mechanizm split payment, żadna ze stron nie zapłaci kary.
Sankcje za niestosowanie MPP dla kupującego
W sytuacji gdy jesteśmy nabywcą i pomimo obowiązku nie zapłacimy za fakturę w mechanizmie split payment urząd przydzieli Nam dodatkowe zobowiązanie podatkowe, które będzie wynosić 30% kwoty podatku VAT z faktury dotyczącej zakupu towarów lub nabycia usług wrażliwych. Osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą zostaną ukarane zgodnie z kodeksem karno skarbowym i mogą otrzymać grzywnę w wysokości do 720 stawek dziennych czyli do 21,6 mln zł.
Co ważne i w tej sytuacji jest sposób na uniknięcie kary, jeśli bowiem za zakupiony towar lub usługę zapłacimy tradycyjnym przelewem bądź inną metodą poza systemem split payment, ale sprzedawca prawidłowo rozliczy podatek VAT za tę transakcję nie zapłacimy kary.
Trzeba jednak pamiętać, że zgodnie z ustawą po 1 stycznia 2020 zapłacenie faktury z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności powoduje, że wydatek ten nie może stanowić kosztu uzyskania przychodu. Jeśli jednak na opłacanej fakturze pomimo takiego obowiązku nie ma adnotacji o mechanizmie podzielonej płatności nie ma zastosowania zasada o niezaliczaniu wydatku do kosztów uzyskania przychodu.
Absolwent Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Od 2012 roku zawodowo związany z dziennikarstwem obejmującym tematykę US, ZUS. Współpracowałem z największymi serwisami w naszym kraju, gdzie doskonaliłem swój kunszt zawodowy. Misją moich serwisów jest dostarczanie zrozumiałej wiedzy z zakresu podatków, działalności ZUS. Prywatnie miłośnik długich wędrówek górskich.